De waarde van heldere perceptie

De lotusbloem, symbool van puurheid en verlichting, verrijst vanuit de modderige diepten van het menselijk lijden en onwetendheid. Zijn serene schoonheid belichaamt de zielewens van de mens om te ontwaken en een helder bewustzijn te ontwikkelen, opdat de altijd aanwezige kilesa’s - die onze visie en perceptie op de realiteit van het leven en het bestaan verduisteren - overwonnen kunnen worden.

Men zegt wel eens dat het nooit te laat is om te leren. Iedere persoon op aarde leert zijn leven lang nieuwe dingen. De technologische vooruitgang heeft ervoor gezorgd dat kennis eenvoudigweg kan verkregen worden via een muisklik of aanraking van een scherm. We kunnen om het even welke informatie vanuit gelijk welke uithoek van de wereld opvragen.

Desondanks blijven de meest fundamentele vragen van ons eigenlijke bestaan onbeantwoord, en zetten we de zoektocht naar absolute waarheid of kennis voort. We worden namelijk geboren zonder enige kennis van om het even wat. We zijn zelfs volkomen onbewust van het feit dat we inspanningen moeten doen om te overleven. We weten zelfs niet dat we moeten ademen, totdat we voor de eerste keer huilen alsof ons leven ervan afhangt, en dat doet het ook. Ook weten we niet eens hoe, noch kunnen we overleven zonder hulp van buitenaf.

We worden geboren zonder enige kennis van om het even wat.

Mensen willen, gedreven door onwetendheid, de waarheid ontdekken - de wat, hoe en waarom. Onwetendheid is de bron van iedere oorzaak van lijden (fysiek en mentaal ongemak, stress of pijn) in het leven. Naarmate we opgroeien worden we bewust van de gevaren die moeten getrotseerd worden en ontwikkelen we meer angsten en onzekerheden. We worden bang van zaken die we niet kennen of begrijpen, op dezelfde manier als wanneer we in een pikdonkere kamer of plaats bang zijn van wat er op de loer zou kunnen liggen, verborgen in het duister van onze eigen onwetendheid. Angst voor wat onzeker is, angst voor hoe van dag tot dag te zullen overleven, angst voor de dood en ten slotte, eens het concept van ‘zelf’ of ik-bewustzijn gerealiseerd wordt, de angst niet te weten wat er na de dood met ons gebeurt. In een poging dit ongemakkelijke gevoel te verzachten, leren we uit onze ervaringen en studeren we om meer kennis op te doen, doch zelfs dan wordt onze angst niet overwonnen. Het werd slechts onderdrukt, verborgen onder een tapijt van ontkenning of illusie, tot de dag komt dat we op ons sterfbed liggen en oog in oog komen te staan met de realiteit van onze sterfelijke natuur, waarbij we nogmaals met al onze angsten worden geconfronteerd.

Kennis of wijsheid die de waarheid onthult biedt de mogelijkheid te ontsnappen aan de onrust en stress van het dagelijkse leven. Hierdoor kunnen we ook met een vredige gemoedstoestand de eindigheid van ons eigen bestaan begrijpen en aanvaarden zonder angst of onrust. Kennis bevrijdt ons van lijden. Mensen worden onwetend geboren. Om het even wat men kent wordt nadien geleerd. Omwille van onwetendheid zijn mensen bang van het onbekende, en dat zorgt voor onrust. Vandaar dat men op allerlei manieren op zoek gaat om zich van dit ongemakkelijke gevoel te ontdoen, doch de ware oorzaak blijft onbekend. Mensen stellen zich allerhande levensvragen. ‘Wat doen we hier? Waar gaan we na de dood naartoe? Wat is het doel van het leven?’ Het is in feite kennis die ons naar het geluk zal leiden, en daarom is onze zoektocht naar kennis niets minder dan de zoektocht naar geluk. In deze zoektocht zijn mensen één; we verkiezen geluk boven alles.

Mensen stellen zich allerhande levensvragen. ‘Wat doen we hier? Waar gaan we na de dood naartoe? Wat is het doel van het leven?’

Kennis

Of we nu het woord ‘kennis’ gebruiken of ‘wijsheid’, hangt af van iemands interpretatie. De eerste bron van kennis komt van memorisatie. Dit is echter nog geen volledige basis van kennis. We bewonderen degenen die geboren zijn met een geheugen zoals een computer, omdat ze om het even wat kunnen herinneren op gelijk welk moment. Hoe dan ook, ze kunnen daarom nog geen conclusies trekken of de kennis analyseren. Het instuderen en herinneren van een formule om kwadratische vergelijkingen op te lossen is nutteloos als we niet begrijpen hoe deze formule toe te passen of voor wat het precies wordt gebruikt.

Dit leidt ons naar de tweede bron van kennis, die verkregen wordt door contemplatie, denken en analyseren, totdat we begrijpen hoe de gememoriseerde kennis kan worden gebruikt. Dit is echter nog geen volledige of absolute kennis. Er is een andere bron van kennis, een andere bron van wijsheid.

De derde bron van kennis is kennis die komt van iemands ‘Innerlijk Licht’. Deze kennis heeft niets te maken met denken of analyse, geheugen of contemplatie; het is de zuivere wijsheid die binnenin ontstaat.

De derde bron van kennis is kennis die komt van iemands ‘Innerlijk Licht’.

Een gebrek aan kennis is net als ‘in het donker zijn’; niet weten betekent in het duister zijn. Als kinderen vreesden we de duisternis. We beeldden ons allerlei soorten verschrikkelijke monsters of wezens in die zich in het donker verborgen hielden, en dit joeg ons angst aan. Toen echter de zon ’s morgens opkwam en daarmee het licht terugkeerde in de wereld, konden we de werkelijkheid zien. Wat op een monster leek dat op de loer lag achter een oude eikenboom, bleek slechts een gebroken tak te zijn. Onze perceptie werd verstoord door de duisternis van de nacht.

Toen echter de zon ’s morgens opkwam en daarmee het licht terugkeerde in de wereld, konden we de werkelijkheid zien.

Maar als volwassenen neemt de duisternis terug toe. Kilesa (innerlijke smetten : hebzucht, haat en waan) zorgen ervoor dat onze geest vertroebelt. Onze perceptie wordt verstoord en we zijn nogal letterlijk ‘in het duister’, in een staat van onwetendheid. De enige manier om dit duister te verwijderen is door licht, meer bepaald innerlijk licht. Innerlijk licht zorgt dat we de wereld zien zoals ze werkelijk is. Innerlijk licht is dus onze bron van kennis en wijsheid, en de bron van ons geluk. Dit geldt voor ieder mens. ‘Innerlijk licht’ is niet alleen maar een metafoor; het is de natuurlijke helderheid van onze verstilde geest, helderder dan de zon op het middaguur, doch niet heet en brandend, eerder koel en verzachtend als de reflectie van het maanlicht op een stil wateroppervlak.

‘Innerlijk licht’ is niet alleen maar een metafoor; het is de natuurlijke helderheid van onze verstilde geest.

Kilesa zorgt ervoor dat de normale processen in de geest worden verstoord, waardoor we de werkelijkheid niet meer zien zoals ze is.

Een mens wiens perceptie verstoord is, neigt problemen voor zichzelf en anderen te veroorzaken. Het is alsof we doorheen een bril kijken waarvan de glazen stoffig of gekleurd zijn. Ons oordeel is daarom beïnvloed of verkeerd, of we hebben vooroordelen. Wanneer je onvoldoende informatie hebt over iets of iemand en je oordeelt, is het alsof je glazen stoffig zijn. Modder en kleur verwijzen naar de opstapeling van stof, totdat we de realiteit niet meer kunnen zien en we een etiket kleven. We kunnen de lijn niet meer trekken tussen wat juist of verkeerd is, wat goed is of slecht, wat gepast is of ongepast. Onze zienswijze wordt aangetast. Kilesa is de oorzaak. Eenmaal we dit beseffen, zien we dat kilesa de ware vijand is van de mensheid. Uiteindelijk zullen we vrij willen zijn van de invloed die kilesa op ons uitoefent en gaan we ons richten op het licht vanbinnen.

De intensiteit van ‘Innerlijk Licht’ hangt af van de techniek en diepgang van de toegepaste meditatiemethode. Innerlijk licht helpt niet alleen maar om de ware aard van de wereld en het leven te kennen, maar ook om die te zien. Alleen door meditatie (het stoppen en stil worden van onze geest) kan iemand innerlijk licht verkrijgen en op die manier de werkelijkheid aanschouwen.

Door meditatie (het stoppen en stil worden van onze geest) kan iemand innerlijk licht verkrijgen en op die manier de werkelijkheid aanschouwen.

Hierbij wensen we nogmaals te benadrukken dat het beoefenen van meditatie geen exclusief pad naar verlichting is voor boeddhisten alleen, en dat gelijk wie mediteert en zich met hun ‘innerlijk Licht’ verbindt, dezelfde resulterende verlichting zal bekomen. Dit is de zuivere aard die in het midden van ieder mens verborgen ligt.